Kaset 190 10/02/1963
78dk. (Düzenlenmemiş Metin)
Vazifeden doğan ahlak diğerine aşkdan doğan
ahlak tesmiye edilmişdi.Vazifeden doğan ahlakın annesi akıl olduğunu ,aşkdan
doğan ahlakın da menbaı mastarı kalb olduğunu söylemişdik.Gerek vazife,aşk,kalb
bunlar mânayı insaninin birer vasıfları olması hasebiyle mevzuun asıl en büyük
rüknünü insan mefhumu teşkil etmektedir ve dolayısıyle tarifi güç anlatılması
zor olan kısım da burasıdır.İnsan, zahiren bakıldığı vakit
yetmiş,seksen,elli,altmış kiloluk kan ve kemik torbasından ibaret gibi sanılır
.Nihayet iki metre uzunluğunda bir çukurun istiab edeceği bi hal gözükür fakat
vicdan ı kibriyası ,mânayı ihtivası,fikren ve ilmen bütün mevcudatı
muhitdir.Binaenaleyh bir yüzü âlem i hilkate açılmış ,bir yüzü alem i kudrete
rabtedilmiş.Âlem i hilkate açılan kısmında nisbeten insan bişey konuşabilir
fakat âlem i kudrete rabtolunan kısmında akılla izahı mümkün değildir.Hatta
kendi kendisini anlatamaz.O kadar da zavallıdır.Bir cihetden bütün mevcudat
kendisine müsahhar kılınmış ,ilmen akla veleh verecek kadar terakki
etmiş,fikren gözleri kamaştıracak kadar yükselmiş.Felsefesi, sanatı, fenni o
derece büyümüş fakat bir yere gelir acz içersinde kıvranır.Nedir bu?Bu insan
nedir?Acaba kıymetli hayatının bir anını da kendisine atfederek insan
düşünebiliyor mu?Yoksa zavallı olarak gelib geçib gidiyor mu?Hiç kendi hesabına
bir an bir damla yaş getirebildi mi arazi i kalbiyesini kendi hesabına kendisi
için kendi zatı için sulayabildi mi?İnsanların bu aleme geliş ve gidişindeki gaye
bir şehadet meselesidir.Beşer, ne kadar teali ederse etsin ne kadar terakki
ederse etsin netice itibariyle işte gördüğümüz madde ile şu adi toprakla
boğuşmakdan ibaret değil mi? Mânası bunun için mi çürüyecekdir?Kaç yaşındasın
kırk ortaya bişey koy koyamazsın.Onu on misli yükselt yine koyamazsın e o
halde?Niye semayı deler gibi bakarız?Niçin yeri ezer gibi basarız?Neden acaba
insanlık âlemini inim inim inletiriz?Niçin mafevkimize karşı köpek,madunumuza
karşı kurt olarak yaşarız? Kendimizden biraz yükseğinin karşısında köpek,biraz
aşağısının karşısında kurt.Gaye bu mudur hilkatden?Geliş ve gidişdeki gaye bu
mu?Züğürtleyince maneviyata koşarız sıkılınca Kudret’e hitab ederiz.Varken
ezeriz.Yokken hattızatında boynumuz bükülür makbul şeyler değil.İnsan âsude kaldığı
vakit bunu her konuşmada tekrar ediyorum çünkü yayılmasını isterim.Sofranın
ekmeği gibi.Yemek değişir de ekmek değişmez.Kendi iç alemindeki vücudu ile
sessiz sözsüz,bizsiz sizsiz konuşan varlığı ile başbaşa kaldığı zaman kendisine
bazı sualler sorar kimim der, nerden geldim der,(oğlum otur kıpırdanma mevzuu
kaybettiriyorsun) nereye götürüleceğim der.Bu sualleri sorar.Gelmede gitmede
ihtiyarımız yok.Sordular mı hiç birimize beyefendi mesela kaç yaşındasın otuz
,yirmibeş,yirmi her neyse otuzbir sene evveli otuz yaşında bir adam kendisini
bilebilir mi?Tanıyanı var mıdır bu sahne i şuhudda onu?Hiç bir defterde kaydı
var mı?İsmi ,resmi,şekli filan var mı?Dün vücudu yok,bu gün vücud u muvakkat
var,yarın yok olacağı tahakkuk etmiş. Kudret’le azamet yarışına kalkmış ne
hakkın var? Kırk yaşında bir insan, kırkbir sene evveli kendisini bilir mi,bir
defterde ismi var mıdır,bir muhitde tanınmış şekli var mıdır? Yok.Hiç merak
etmez mi acaba ben kimim diyerekden,hiç düşünmez mi?Ben neyim yahu?Bende bir
çok sıfat ı âliye var bunun karşılığnda bir çok da sıfat ı süfliye var.Ulviyat
bana nerden gelir,süfliyat bana nerden gelir ,fâniyi bâkiyle değişmek yolu
nedir?Eyvaah takvim i insanimden her gün bir yaprak koparıyorum acaba yok mu
oluyorum var mı oluyorum bunlar üzerinde biraz durmaz mı?Eğer yok oluyorum
kanaatıyla yaşıyorsa ne kadar mahrumdur niçin? Namütenahi yokluğa tahammül
edebilmenin imkanı var mı?Bu geniş varlığa,bu muazzam kudrete malik oldukdan
sonra çok ağır değil mi o?Bütün kainatı sana versinler beş milyon sene de ömür
versinler fakat ondan sonra da nihayet desinler adem desinler.Vicdanınla aklını
insafını orta yere koyub düşündüğün vakitde çıldırırsın.Fakat hiç bişey
vermesinler netice itibariyle kanaatle elzemle yaşayacaksın desinler fakat
namütenahi sen varsın çünkü Hak var sende Hak’dan bir tecellisin o tecelli ile
berabersin desinler işte mesudsun.İnsanların mesud olmayışı kendi hesabına
çalışdıklarından dolayıdır.Kendi hesabına ne vakit ne kadar çalışırsan
kattiyen mesud olamazsın çünkü kendin,kendinin değilsin.Kendinin, kimin
olduğunu idrak eder ve o hesaba çalıştığın dakikadan itibaren mesudsun.Bütün
kainatın en büyük masası sana verilsin en muazzam kasası teslim edilsin
bilakydı şart hesapsız sualsiz mevcudat eline verilmiş dahi olsa sen onu kendi
hesabına çalıştığın müddetçe mesud değilsindir.Ama idrak edersen ki ben
gelişimde ihtiyarım yok ,gidişimde de ihtiyarım yok o halde benim “benim”
diyecek elimde bir medarım yok vücud, cud u ilahi hayat, bahş ı kerim
nefes,atiye i rahmet beden,beden i hüda bu varlığı bu mütalaa neticesinde
kendisinin muhakkak bir yerle irtibatı olduğunu anlayıb ve o hesaba çalıştığın
andan itibaren mesudsun.Yok. “ben varım kendi hesabıma çalışıyorum.” kattiyen
saadeti bulamazsın. Huzur.Bunlar lafdan ibaret.Ne huzuru? Onlar dırıltı.İmkan
mı var ona?Beşer kendi kendisine işletmeye kalkarsa yıkılır .İşte bak açık
mevzii konuşmuyorum.Bütün dünya üzerinde umumi bir sual.İyi düşün biraz evveli
söylediğim gibi ilmen çok yükselmiş.Dünya sahnesi üzerinde konuşuyoruz.Fennen
çok terakki etmiş düne nisbeten.Belki bunlar gayet basit bir halde kalacak
başka fakat düne nisbeten fikren böyle fakat “ah” sesini dindirebilmiş mi?Niye
bir birimizi yiyoruz halbuki sende dinleyenle bende konuşanın mecmuuna insan
denir.Sen beni tamamlayacaksın,ben seni tamamlayacağım tek başıma insan olamam
ben. Anlatamıyo muyum acaba?Tek başına yook öyle bişey yok.İnsan kelimesinde
bile incelik vardır.Ünsden müştakdır.Sen benim enisim ,ben senin munisin
olmadıkca imkanı yokdur o para mara servet bunlar bizatihi nimet değildir
vasıtai nimetdir.Git filan yerde Kudret emir verecek ki nimet ol sana nimet
olabilsin.Yoksa olmaz.olmaz.Havas ile avam muvazenesi olmadıkca beşeriyete
huzur yokdur.Çok eski konuşmalarımda söylemişimdir.
--/-
-2-
Dört esas var buna insanlar toplanıb
çaresine bakmalı yoksa gel iktisatçı gel efendim diplomat,gel büyük kafa,gel
küçük kafa hiiç faydası yok hiç bişey olmaz.Nedir o? Madde medeniyeti ile mâna
medeniyeti bir birine sarışacak.İlim ile iman ayrı değildir beşerin cehil
kısmında bulunanlar,ayrı göstermiş bir birinden soğutmuşdur.Zevkım var iyi
dinle.İman ve ilim ikisi bir birinden ayrı değil.Birdir o tev’emdir.Beşerin
ilminde değil de cehlinde bulunub da ilminde bulunurmuş gibi bulunan mukallid
,ayrı göstermiş.Ruhun ,mânanın bu alemde tecellisini gösterebilmesi için bu
bedene ihtiyaç var.Bu maddesi.Bu mâna alakasını kesti mi keser kesmez bu leş
olur.Anlatabildim mi acaba?En canlı misali.Her hadise böyledir.Hepsi böyledir
beraber yürür.Omuz omuza yürür.Nokta i istinad madde medeniyetinde
kuvvetdir.Sen mânayı atar yalnız ona taparsan kuvvetin şehrinin neticesi
boğuşmak çıkar.Beşer onun için boğuşuyor.Halbuki Hak kuvvetde değil kuvvet
Hakdadır.Anlatamadım mı acaba?Sen nokta i istinadı yalnız kuvvet tanıyacak
olursan onun için zalim,aciz kalınca kuvvete yapışır ve inletir.Fakat nokta i
istinad Hak tanındı mı Hak’kın bir tecellisi olarak seni görür sana
sarılır.Anlatabiliyo muyum? İntizam ı âlem ne ile kaid.Beşer şimdi heyet i
umumimiz hepimizin ağzında “efendim hangi kuvvete dayanıyorsun?” Hiç kimse
demiyor ki “hangi Hak’ka dayanıyorsun?”Ha kuvvete mi dayanıyosun diyor Kudret
musluğu sıktım gel bakalım diyor. Ne masası olan huzur içinde yaşıyor,ne
rütbesi olan huzur içinde yaşıyor ,ne en büyük caha sahib olan huzur içinde
yaşıyor,ne fakiri huzur içinde yaşıyor beşeriyet inim inim inliyor ve
inleyecek.Efendim dua edelim de kalksın.Yok efendim öyle şey yok .Bab ı Kudret
aptallar kapısı değil.Öyle değil.Yüzü olan insanlar bile o kapıyı çalmak için
yüz ister kovulacam mı der elini bile açmaz.Sen bile kendi cinsinden bir adam
bir sahaya sahib olur da her hangi büyük büyük suçlar teraküm eder eder de şu
iş için şuna bir iltimas eder misin ya bu yüzden oraya gidilir mi dersin.Ya
mevcudatın sahibine hangi yüzlen hangi büyük adam aman diyebilsin?Demez.Madde
medeniyetinde nokta i istinad, kuvvet.Kuvvetin şehrinin neticesi
boğuşmak.Mânada Hak nokta i istinad.Kuvvet geride mi kalır?Yok.Bunun mânası
Hak,kuvvette değil .Kuvvet Hak’da tanımakdır.Anlatamadık galiba? Nazarlar öyle
bir tuhaf bakıyor.Bunun ikisi birleşecek,anlaşacak.Beşeriyet oturacak evvela bu
çareyi bulacak.Bir. İkincisi hedef beşeriyetde menfaat bugün.Halbuki hedef
menfaat oldu mu ihtirasat ı nefsaniye hiçbir vakit tatmin olmaz.Hiç parası
olmayan bu gün onbin liram olsun şöyle bir iş yaparım der.Onbin olur,yüzbin der
.Yüzbin olur,milyon der.Cibillidir bu milyon daha nümilyonlara kadar çıkar yine
olmaz.Fazilet.Çünkü menfattda ihtiras var.Dedenin kabul etmiş olduğu mânada def
i mazarrat amirdir celbi menfaat değil.Belki bu kelimeleri ben size anlatamıyorum
galiba ama nasıl anlatayım bilmem ki?Misal vereyim anlayacaksın misali verince
anlıycan def i mazarrat ne celbi menfaat ne belki kelimeler yabancı
geliyor.Deden var ya hani tarihin en eski efendisi.Cehli gördüğü yere ilmi
koymuş ,inkarı gördüğü yere imanı vaz etmiş,zulmü gördüğü yere adli.Sen öyle
köksüz bir adamın çocuğu değilsin.Ooo tarihin çok muazzam ara.Hakiki medeniyet
senin dedende idi.Medeniyet demek vidaya basıb da bir milyon adamı öldürmek
demek değil ona vahşet i müsanna denir.Sen medeniyeti ne zannediyorsun?
Medeniyet,böyle otur da hemen şöyle vidaya bas iki milyon insan birden
masumu,mazlumu,zavallısı,başında tüyü bitmişi,bitmemişi,hastası,fakiri bir anda
hayatı..medeniyet hayat verir ,hayat almaz.Medeniyet hayat verir, hayat almaz.Sana
bir misal vereyim bak.Mevzu dağılacak ama toplayacağım.Beşeriyetin Fahri
Ebedisi Hazreti Muhammed tek başına bir dava açtı.La ilahe illallah
davası.Malum ya bir şey yapılacağı vakit
esvaba bakılır.Masa yok,ordu yok,kuvvet yok ,para yok bunların hiç birisi
yok.Zahirde bu davanın tutulmasına imkan yok.Kısımlar hasım oldu,bütün
medeniyetler hasım oldu.Neden?Dava ne idi biliyor musunuz?Putperestliği
yıkmak.Hangi putu?Kilisedeki putu mu?Yook.Onlara yirmi maddelik amanname
vermişdir.Zalim insan,aciz insan putunu.Kudret’den başka yere boyun
kesilmeyecek.Beşer bir birine taptırıyor bu putu yıkmak.Aciz insana
tapılmayacak.Tabi kimsenin işine gelmiyordu.Bu aşağı yukarı çok konuşmak lazım
ben şöyle ikiyüz sayfasını atlayım da söyleyeceğim yere geleyim.Bu dava ücretsiz
açılmışdı,külfetsiz açılmışdı.Minnetsiz açılmışdı.Fikren seyahate çıkacak
olursak o zamanı şöyle gezersek dünyanın her tarafını bütün medeniyetleri
yoklayalım sizle beraber gidelim Roma medeniyetine;fuhuş memduh edeb maktu ırz
şeref namına satılır zayıf kaviden hakkını alamaz.Kocası ölür kadın pazarda
masa gibi satılır miras kalır.Geç Yunan medeniyetine aynen öyle.Beni israil
medeniyetine geç kız çocuğu hizmetçi defterine kaydedilir.Arap medeniyetine geç
adedi fazlalaştığı vakit diri diri toprağa gömülür.Tabi Kudret daima fikir
eshabı kalb sahibi bu kubbenin altında yaratmışdır.Onlar mevcut amma aciz bir
vaziyetde hasretle etrafına bakıyor Ya Rabbi nerden ışık gelecek?Bir güneş
nerden doğar insanlığı kurtaracak kalbler soğumuş ısıtacak nerden bir şey gelecek?Umulmadık
bir sahadan çıktı.Kimsenin aklına gelmeyecek umulmadık bir sahadan.Kudret.
Ücret yok,külfet yok,minnet yok.Nihayet medeniyetler hasım oldu hısımlar hasım
oldu.Evvela muhitinde dediler ki acaba bir baş olmak mı istiyor?Böyle bir kavim
bir milletin başına geçmek mi istiyor bu sevda mı var? Gidelim hiçbir itiraz
göstermeksizin tamamıyle inkıyad edeceğimizi söyleyelim yalnız bu davadan
vazgeçirelim.Bu dava yolu ile kendisinin bir milletin başına geçmesini
istiyorsa ona lüzum yok böyle bir dava açmasın biz onu kendi elimizle..
Geldiler söylediler. Yanlış anlıyosunuz dedi hayır.İşte hata burdan başlıyor
dedi.Biraz vakit geçti acaba güzel kadın güzel kız takdim etsek vazgeçer mi?
Gittiler dediler.Yok hep yanlış anlıyorsunuz.E ne olacak? Aciz insana tapılmayacak.İnsan
hakkı tanınacak. İlahe mecul değil .Allah tanımayan ,mânaya ahlaka kıymet
vermeyen cemiyetlerde hukuk u insaniye riayet olunmaz siz bunu tanımıyorsunuz
insan hakları meydana gelmez.
--/-
-3-
Ben ne kadınla, ne kızla,ne masayla, ne bir
mileetin başında emir olmak reis olmak sevdasıyla böyle bir şey değilim ve
kendimden de bunu yapmamışım.Ben ister inanın ister inanmayın Ben memurum bu
şeyi size tanıttırmaklık için gelmeye,gelmişim.Allah tanımayan,mânaya ahlaka
kıymet vermeyen cemiyetlerde hukuk u insana riayet terkibi boş hayal kadar boş
bivücud kıymeti yokdur dedi.İnsan haklarını kabul ettireceğim.İnsan çünkü naib
i Hak dır dedi.Şimdi iki tarifi birden yapıyorum.İnsan nedir diyerekden
başladık ya konuşmaya.İnsan,Kudret’in bütün sıfatlarıyla giyinmiş,sıfatlarını
Kudret ona vermiş,Zâti sırlarına âgah kılmış,kendi sıfatların alyık bir endamda
,bir anda,bir vicdanda ,bir canda yaratmış binaenaleyh kendisinde fazlı ilahi
denilen bir emanet var o emanetin adına hürriyet derler ,insana hürriyet
Allah’dan gelir .Siz o Allh’dan gelen hürriyeti kaldıran insanlarsınız Ben onu
yıkmaya geldim.Anlatamıyorum galiba.Evet hukuk u insani demek ,hayvanlardan
bile esirgenmeyen ,cesedi muhafaza için verilen bazı muhafazalar ee
vazifelerden ibaret değildir.Anlatabildim mi acaba?Hukuk u insani
demek,hayvanlardan bile esirgenmeyen bazı vazifelere müsaade etmeklik .Cesedi
muhafaza edilib de mânası idam edilen adamda hürriyet tasavvur edilmez.Deden
böyle bir mânayı kabul etmişdi sakın aptal deme ona dedene.Anlatabildim mi
acaba?Dedenin kabul etmiş olduğu mâna,dedenin kabul etmiş olduğu iman,ittiza
etmiş olduğu o mânanın külliyatı,boyun verdiği hak,göstermiş olduğu yol bu
idi.Baktılar ki olmayacak.Ne teklif etseler olmuyor.Nihayet anavatanından
hicret etti.Nereye misal getiriyordum acaba hatırlayabileceniz mi?Fikri
medeniyet hayat verir hayat almaz dedim oraya misal getiriyordum.Hayat
verir,hayat almaz.Onu tutmazsan benim bu söylediklerim hepsi gider gürültüye
zevkını alamazsın.Bir ,evlatlarından birisi bir kızı hasretine dayanamadı bir
geceleyin kendisine kavuşmak üzere yola çıkdı.Hasım haber aldı neylen rencide
edebiliriz?Kendisini neyle rencide edebiliriz?Büyük bir madde mukabilinde
kızını birisine öldürttürebilirsekbir elem veririz dediler.Gece nıfsul leylde
süratle giderken bir mızrakla deve üzerinde gidiyordu vurdular düştü hamile idi
ıskat ı cenin oldu ve dolayısıyle o çocuk düşmesi hasebiyle nihayet kendisi de
Hak’ka gitti.Tabi Beşeriyetin Fahri Ebedisi de çok müteessir oldu ciğerpare
yavrusu.Zaman geldi dünya mukadderatı onun eline geçti.Öyle mi? Öyle ya bu gün
de öyle.Onun dediği olur.Acayip.Ne demişse o olur.Ne haber vermişse o olur ne
demişse o olur başka bişey olmaz mı? Olmaz.Geçti bir gün biri çıktı geldi
ağlıyor.Dedi ki; benim,sizin tanıttığınız varlığa boyun kestiğimi onun
huzurunda tam mevcudiyetimle yok olub gittiğimi siz şahit olun kabul edin ve
benim hayatıma nihayet verin.Niye? Ben insanlar arasında hatta mevcudat
arasında hatta hayvanat ı vahşiyye arasında bile yaşayacak cinsden bir mahluk
değilim.Ben yaşamamalıyım. E nedir ki senin suçun ne ki bu kadar ısrar ediyorsun?Sormayın beni imha
edin yalnız ben sizi kabul etmişim sizin tanıttığınız o mânaya da gönül
vermişim buna siz şahit olun huzurunuzda ikrar veriyorum bu ikrar bütün
mevcudat tarafından işitilsin fakat siz de “evet ben de kabul ettim “ deyin
beni imha edin.Sen ne kadar suçlu olursan ol ben imhaya memur değilim ben hayat
almaya gelmedim kainata ,hayat vermeye geldim.Söyle bakalım suçunu. Israr
edince “sizin kızınızın katili benim.Cahildim, maddeye tamah ettim, igfal
ettiler ve o vakitde böyle görmüyordum.”Onun için Kudret insana bâtılı hak
şeklinde gösterenlerden muhafaza etsin.Bâtıl.Bazı insan vardır ki insana bâtılı
hak şeklinde gösterir ayağı kayar.Hem öyle ustasıdır ki onun o öyle ustası olur
ki resmen bâtıla taparsın.O kadar usta olur o kadar anlatırsın bu bâtıldır diye
o kadar perçinlemişdir ki sökmenin imkanı olmaz.Ben o vakit bâtılı hak diye
tapıyordum anladım ki iş öyle değilmiş artık beni imha edin.Yok dedi ben hayat
almaya gelmedim ,hayat vermeye geldim.Ve yanındaki insanlara kendi de ağlayarak
dedi ki; evladımdır ,ciğerim yanar fakat bunun haline evladımdan fazla
yanarım.Bunu bana bağışlamaz mısın dedi Kudret’e bunu bana bağışla dedi.Buna
ilişirsen bana iliş.O kadar kendini siper ediyor ki medeniyeti görüyor
musun.Eğer buna ceza vereceksen ben beden olayım.Öyle. Demek şimdi yine
mevzuumuza gelelim.Hedef menfaat maddede sorarız bir birimize “nuri bey şu işi
yapalım” “ne menfaatimiz var” deriz
hepimiz.Çünkü cemiyet umumi şekilde yükseliyor,umumi şekilde alçalıyor.
Beşeriyet bu vartaya düştü mü yandı.Neden? Menfaatın şeyninin neticesi
ihtirasat ı nefsaniyedir.Menfaat yok mu? Menfaat var amma faziletden sonra
gelen menfaat var.Onun için dedenin kabul etmiş olduğu mânada celbi menfaat
esas değildir def i mazarrat esasdır dedim ki bunu da belki anlatamadım misalle
anlatacağım bak misal vereyim size anlaşılır.Mesela şurada bir dükkan açtın.Bir
dükkan açtın burada müskirat satacaksın.Köşe başı,işlek bir yer müşterisi bol
günde beşyüz lira kazanacan bu bir cebri menfaatdır.Madde medeniyeti buna
müsaade eder.Buyrun der.Mâna medeni..dedenin kabul ettiği mânaya gelince sen
bunu satacan ama bundan insanlık zarar görür mü?Görür. Ben senin menfaatine
müsaade edemem.Bende esas,mazarratı def etmekdir.Mazarrat defolundukdan sonra
gelen menfaata ben müsaade ederim.anlatabildim mi acaba inceliğini? Üçüncü
düstur hayat,cidal diye tarif ederiz hayatı biz.Efendim hayat mücadeleden
ibaret.Hah beşeriyet ne vakit hepimiz bunu konuşuyoruz değil mi? Ne vakit ki
hayatı mücadele diye tarif etdi ,Kudret elini kaldırdı.Cidalin neticesi
paylaşmakdır dedi paylaşın dedi.Bütün insanlık alemi de bir birini paylaşacağım
diyerekden herkes böyle tetikde durur.dikkat üzerinde durur.Halbuki mânada
hayat,cidal diye değildir.Hayat,ta’zimdir sarışmakdır.Hayat,ilerde hesabı
sorulmak üzere insanlara verilen iğreti bir nimetden ibaretdir.Anlatamıyo muyum
acaba?düşmüşü kaldırmakdır. Yaşayan adam kapıdan dışarıya çıkarken belki bunlar
şimdi ben sizi imanın zevkıne çıkmış karşımda
bir varlık görerek konuşmak istiyorum.Öyle zannederekden.Tabi içinde muhatab
maddenin kesafetinde kalmış ben bu gibi şeylerle alakam yok benim için varlık
,paranın üzerindeki yazıdan ibaretdir.Yüz mü yazar,bin mi yazar, beşyüz mü
yazar .Onun konuşma tarzı başka.Biz ona da konuşmasını biliriz.O ayrı.
--/-
-4-
Fakat ben sizi şimdi hesabını yapmış,geliş
ve gidişdeki gayeyi öğrenmiş nihayet Kudret bana konuşma hakkı vermiş ,konuşan
bilir,bilen düşünür ,düşünen konuşur,konuşturan da bir gün konuşacak zevkıyle
yaşayan ve nihayet ben yok olmayacağım aslıma kavuşacağım aşkıyla çırpınıyor
bir varlık var diyerekden konuşuyorum yoksa maddenin kesafetinde kalmış olan
insan benim bu söylediklerimden hiç birisinden bir şey anlamaz.O ayrı o. Oraya
girmiş kıymetli hayatının bir anını kendi kendisine düşünmeye hasretmiş
,sinesinde çarpan kalbinin her darbesinin rışte i rakik i hayatını kesmeye
Kudret tarafından bilenmiş bir kılınç olduğunu ve nihayet kendisinin bir hüsran
ı ebedi yahyahının üzerinde oturulduğunu yalnız etrafında bir kolun uzatıb
korkma elini bana ver diye vicdanından duyduğunu duyan bir sınıfla konuşuyorum.
Anlatamıyo muyum yahu? Sen onu ince düşünecek olursan senin hayat dediğin şey
nedir biliyor musun?Şöyle bi düşün ince şööyle bir kuyu tasavvur et ki içine
dalgıç giremez öyle bir kuyunun üzerine senin hayatın bir ipdir gerilmişdir
seni de üzerine oturtmuşlar.O tık tık kalbinin darbeleri de Kudret tarafından o
ipi kesmeye memur edilmiş keskin bir kılıçdır her an vuruyor.Hangi dakkada kopacak?
Böyle bu “istikamet karşıki çukura marş marş” emir ol,reis ol, şah ol, geda ol
ne olursan ol hiç o sert bükülmeyen kafa o kalbinin saniyesinin saniyesinde
ufacıcık bir rekaket geçirince şöyle bir düşsün ne o ya diksene kafanı
.Yer,adamı yer.Yer yok mu adamı yer.İşte nokta i istinadla hedefle hayat tarifi
bir iyi anlaşılmadıkca beşeriyete intizam vermenin imkanı yokdur.Bunu iyi
anlaştıran müessesenin adına ahlak derler.Anlatabildik mi acaba?(Saat kaç?....?
daha onbeş dakka yirmi dakka var)Beşer mânadan uzaklaşınca Kudret diyor ki
;”Beni beğenmedin mi “ diyor.Beğenmedi. Kendi eliyle kendisine lazım gelen
hükümleri yaptırttırır.Kendisine yaptırttırır kendi eliyle.Birinci konuşma
üzerinde duruyoruz yine üzerinde duracağım.Beşer mazurdur.Havas ile avam muvazenesi
yapılmayınca muhabbet doğmaz.Muhabbet doğmayınca muhabbetin yerine kin
doğar.Kin.Kin,cehennemden bir .. dür anlatabildim mi? in,cehennemden bir ..
ehli kin aslına rücu edecekdir.Anlatamıyoruz galiba.Şimdi havas tabakasında
merhamet o merhameti görecek ufak tabakada hürmet bunun ikisi birleşecek
muhabbet doğacak. uhabbet, Kudret’in mevcudat üzerine vermiş olduğu ana
sermayedir.Eski konuşmalarda çok bahsettim bundan.Mesela bir ailede en büyük
nikah belediye kaydı değildir hocanın da duası değildir.Öyle mi? Evet.Belediye
kaydı da değildir hocanın duası da değildir.Ya nedir?Hakiki
nikah,muhabbetdir.Eğer orada muhabbet varsa o nikahı Allah kıymışdır.Belediye
kaydı,hocanın duası bir temennidir halk arasından dedi koduyu kaldırır,çocuğun
nesebini belli eder, bir birinin mirasına varis kılar bundan ibaretdir.Hakiki
nikah o iki insanın bir birine olan muhabbetidir.Ne kadar muhabbeti varsa o
kadar hattızatında nikahında esas var başka bişey değil.İki ortak tasavvur edin
.Biri birine ne vakit ki hattızatında içinde sevgi yok yalnız maddesi üzerinde
durmaya başladı yıkım muhakkakdır iflas eder.Kazanç olmaz muhakkak iş ters
gitmeye başlar.Anlatamıyo muyum?Öyle der Allah “iki ticaret adamı bir birine
muhabbetle sarılırsa üçüncü ortak benim” der. Benim ortak olduğum yer yıkılmaz
der.Bir millet bir hükümet en büyük kuvveti ne silahındadır ne atomundadır ne
şundadır onların hepsi lazımdır fakat en büyük kuvveti muhabbetindedir. O
hükümet ,o milletini severse o millet o hükümetine muhabbetiyle bağlıdır
yıkılmaz.Muhabbet.Esas.Bütün dostluk yoksa böyle bir birimizi gördüğümüz
vakitde ooo yalandan gülmek dudaklar buraya kadar açılsın filan .Onun usulünü
dedenin kabul ettiği mâna ne kadar güzel şeyetmişdir.İslamda toka, bunu ilk vaz
edenler büyük insanlardır.Sonra garblılar almışlar onlar yarım almış biz de
onlardan almışız filan.Aslı nasıl biliyor musun aslı?Şu parmak var ya bu parmak
karşısına gelen ahbabı dostu arkadaşı kimse işte herhangi kimseylen toka
yapacağı vakitde bu parmak bunun nabzına vaz ediyor böyle geldiği vakit öteki
de onun nabzına vaz ediyor neden acaba? Bu bana güler yüz gösterdi sahte mi
değil mi? Hakikaten muhabbetden bir heyecan olur kalb atış tarzı değişir
kalbinin atış tarzı değişti mi yoksa sahtekar bir adam mı ca’li bir iltifat mı
gösteriyor burdan anlıycan.Ama biz onun aslını bozmuşuz şimdi mesela sofu
yapışır bu parmağına yapışır ters anlamış galiba bunu yoklar ne o burda kemik
olmazsa hızır olurmuş. Hınzır olur hınzır.Hızır olur muymuş,eksik âzalı hızır
olur mu?Hem hızır kim hızır ne? Hikmet söyleyen adama hızır derler.Hızırın
mânası ;gönüllerdeki kederi kaldırıb mânayı ilka ederek surur veren hikmet
söyleyen kim varsa ne kadarsa o kadar hızırdır.Anlatamadık mı acaba? Hadi bari
onu da anlatmış olayım.Bu tutar burda bunu yokluyor ne yokluyorsun?Burda kemiği
olmazmış hızırın.Kemiği olmazsa hınzır olur hınzır .Eksik âzalı hızır olur mu
hiç.Gayet güzel olacak.Dürüst,eksik bir yeri olmayacak.Noksan bir âzası
olmayacak.Hep tersine bizim işimiz.Mülakat ettiği vakitte böyle vaziyet.Bir
doktordan daha ziyade belki doktor birden bire alır önce hemencecik birden bire
şöyle şöyle yapar bir parça bulayım diyerekden bir saniye iki saniye filan o
vakit tak hemen oraya o kadar meleke gelecek .Doktorda belki bir parça şöyle
şöyle ben bakıyorum da bak şöyle şöyle birden bire bulamıyo mu ne yapıyor
filan.O muhabbet kalktı mı yıkıl.Esas bu. Sonra ne kadar güzel esaslar
kurmuşdur Beşeriyetin Fahri Ebedisi .Ahlakda bunlar en büyük şey.Aile
teşkilatında.Bu gün daha medeniyet oralara girmez.Aile teşkilatı.Son günü nasıl
geçirecekseniz ilk günü öyle geçirin şüpheyi dai haller yapmayın
der.Anlatabildim mi? Biz de beş gün,on gün,bir ay bakarsın şey ondan sonra ne o
yahu?Emre bak Beşeriyetin Fahri Ebedisindeki son günü nasıl şeyettiğin vakit
ilk günü ayarla onu der.Şüpheyi dai olur der.Çirkin cümle sarfetmeyin evin
içinde der.Hangisini anlatacaksın bitmez ki.Niye?Göz gördüğünü çabuk
kaybeder,kulak işittiğini kaybetmez der.Hakikaten öyledir.Çünkü vahiy sem’e
bağlıdır.Kulak hepsinden efdal.Ölürken de bütün âza azloluyor ta’tile uğruyor en
sonra kulak.Anlatamadım mı acaba?En sona kulak.Hepsi el,ayak filan hepsi birer
birer gidiyor. Nereye gidiyor? Allahaısmarladık diyor yeter artık beni
kullandınız bu kadar bu iş en sonra kulak.
--/-
-5-
Gözün sürmesi çekilmeli marifet sürmesi.Kalb
onunla tezyin edilmeli.Kulağın zemzemi akıtılmalı arazi i kalbiye sulanmalı kâm
alabilmek için.Temiz fikir verilmeli ve o fikir yayılmalı.Fikrin temizi de
değişmez kötüsü de değişmez.Dikkat edin bak onun için kulağa ehemmiyet
veriyor.Ordan geliyor işitiyor,fikre gidiyor ,orda duruyor temiz fikir kafasını
vurmuşun bir adamın.Fikrini alamazsın kafasını almakla.Ne olur?Alamazsan ne
olur gitti ya kafası.O fikir başkasında vardır.Anlatamadık mı acaba? O fikir
başkasında var.Alamadın,bişey yapamadın yani ya.Zavallı kaldın.Onu fikrinden
vazgeçirmeliydiler yoksa insanın boynu vurulmakla fikri öldürülmüş olmaz.Onu
bir diğeri mahfaza i dimağında saklar diğer biri yahut diğer biri aynı fikri
icad eder onun için sen kafa vurmaya kalkma fikrin iyisini yaşatmaya çalış.Anlatamadık
yine sanki.Kafa vurmakla ne çıkar? Kudret .Kudret insana hasmını kucağında
beslettirir.Sahne i âlem insana büyük bir ibretdir.Kucağında kucağında.Hasmını
böyle kucağında beslersin.Firavun,biliyorsunuz değil mi firavun meşhur
firavun.Şeytan gibi adam,aptal adam değil o.Püüü. İman ı felsefisi de var.O ne
demek o? Vardır örfümüzde bazı kimseler. Ben Hak tanırım der kendi bulur.O
kendi bulmuş olduğu hak iman ı şeriye uyarsa makbul olur.İman ı felsefisi var
firavunun iman ı şerisi yok.Ne demek iman ı şerisi?Allah’ı beyana gelen
insanların tarif ettiği şekilde imanı yok.Aklen bakıyor.Bak âlem diyoruz
kainata ismini kendimiz koymuşuz da farkına var.. âlem ne demek alâmet demek
neyin alâmeti ? Allah’ın.Alâmet, âlem işaret değil mi kime işaret ediyor?Sahibine.İsmini
konuşuruz da farkında değiliz.Efendim bütün âlem bütün avalim.Ne demek
avalim?alâmet ne demek? Neyse firavun da öyle çok muazzam adam iman ı felsefisi
var iman ı şerisi yok.İman ı şerisi oldu o vakitde Kudret “dur bakalım” dedi.”âmennâ bi rabbi hârûne ve mûsâ“(Tâhâ,70) Ben
Musa’nın Harun’un iman ettiği Allah’a iman ettim dedi.Bak ne kadar zeki adam ki dikkat edin “iman ettim” demiyor da
yakasını kurtarabilmek için Musa da peygamber Harun da peygamber ,Allah’ı beyan
eden insanlar.Musa’nın,Harun’un iman ettiği Allah’a iman ettim diyor.Böyle
lüppedek söylendikden sonra kolay gelir fakat ne muhakeme neticesinde olur
bu?Ve bunu ne vakit söylüyor? Tam hayatının azbolduğu emri gelirken söylüyor .O
anda muhakeme çok zor olur .Cibril’e “çamur tık ağzına” diyor Allah.Bunu yanlış
anlatırlar çamur deyince sokak çamuru değil o.Kesafetden,zulmden ,zulmetden
yapmış olduğu hayatındaki cinayetlerin filmini getir önüne dök.Çevir o yaptığı
mezalimin filmini çevir alçak bundan sonra mı Allah diyorsun kapa yok ol.”Çamur
tık” ın mânası o,kapa yok ol.Hasmını kucağında büyüttü Allah.Kucağında böyle
okşaya okşaya büyüttü.Yorulmadnız mı?İster misiniz bu bahsi anlatayım.Bilmem
size bağlı.Bana kalırsa ben yorulmam.Zevkım var daha zaten konuşmaya da
girmedim ya.Beşeriyet ânadan uzaklaşırsa dedik bunları anlatmak istiyodum
buraya girdik.Onu mu anlatayım bunu mu anlatayım?Şöyle kısaca çabuk çabuk
söyleyeyim size.İbret alınacak noktaları.Malum firavun bir rüya gördü .Rüya
deyince onun üzerinde durmak lazım onu anlatmak lazım hangisini
anlatacaksın?Rüya ,hayatın programıdır.Bir de adgasu ahlam vardır ayırmak lazım
gelir.Adgasu ahlam denilen şey,mide dolgunluğu ile mide ile o per hicab ı
hacizin tazyik ile dimağda yapmış olduğu hadiselerdeki akisler.O,kıymeti
yok.Öteki,levhi mahfuzdan kulun istidadı nisbetinde mukadderatına ait Kudret’in
ders kaçırmasıdır.Rüyanın tarifi bu.Ama erbabı anlayacak,erbabı tarif
edecek.Bir de rüyanın en şeyi en tamiz çıkanları doğru söyleyen
insanlarınkidir.Anlatabildim mi?Doğru söyleyenlerin.Ben rüyadan,ruhuyetden daha
ziyade korkarım.Sen ne dersen de.Ruhuyet yani uyudun iyi veya kötü geçti
o.Rüya, gelecek.Ondan korkarım ben.Anlatabildim mi?Ruhuyet şimdi uyu şu hadise
ama hoş bana ama oldu bitti artık o her neyse.Fakat rüya öyle değil .Kırk
senede çıkanı vardır.Hazreti Yusuf’unki kırk senede çıkmışdır ya. Yalnız size
bişey söyleyeyim ,sizi inanmış sınıf diyerekden söyleyeyim.Gönlünüze
gelir,akseder insanın gönlüne böyle pek kuvvetli gelirse bir rüya gördün içine
hoş gelmiyor dudağına dahi getirme, hiç kimseye söyleme, boynunu bük Kudret’e
yalvar.”Senin kitabında bir emrin var istersen silerim diyorsun ona sarılıyorum
sil” de.Anlatabildim mi acaba? Kendin dahi böyle bir şey gördüm diye kelamı
enfüsi ile dahi konuşma.Kulağına gelmesin kıpırdanmasın. Filmini çeker
Kudret.Bizim mânamızın mesela hangi tarafındaki tadı anlatayım size,neresini
anlatayım.Bak mevzu, mevzuu açıyor.Mesela hristiyaniyetde imanın şartı beşdir.O
şartlardan bir tanesi de bir insan
ölmezden evvel papaza günahını itiraf etmekdir etmeden öldümü adam imansızdır
hristiyaniyet itikadında.Resmen böyledir.Ya şimdi?Ne kadar nazik.Değil günahını
itiraf etmek bizde derki; bir fenalık yapdın yalvarıyorsun bunun affolunması
için sakın dudaklarınlan “ben bunun failiyim” diye yalvarma bu feza onun filmini
çeker diyor Kudret ben kalbe agâhım bu hususu kalbinden ister Allah. Hangisi
zarif,hangisi hoş? Anlatamıyor muyum acaba?Ayıplara ait keşifler bâtıldır
diyor.Bakın nezakete bakın .Mesela bir veli Allah’a.. veli demek Allah’ın iyi
dostu demek mânası.O veli dendiği vakit insanlar böyle kelleli kulaklı mulaklı
bi tuhaf bituhaf şekiller yapıyor.İnsandan o yahu doğramacı dükkanından çıkmadı
insandan.Hattızatında ne çalışmaklandır ne çalışmamaklandır amma tabi çalışmak
da esasdır.Bir çok maliyat neyse şimdi oralar dursun şimdi konuşmamız oralara
ait değil.Kudret’in izni ile harika var fevkaladelik var .Harikulade
fevkalade.Mesela mucizede kerametde harikulade geçer harikulade dendiği vakitde
şahsın fiili değil Allah’ın fiilidir.Fevkalade,şahsın fiili.Sen onu aklın kabul
etmiyor .Yahu harikulade deniyor fevkalade denmiyo ki niçin kabul
etmiyosun?anlatabildim mi acaba? Birer cümle verip verip atlıyoruz izahları
lazım.Neyse.Böyle Hak’kın izniyle tekamül etmiş bir insan ı kamil .İnsan ı
kamil.Bir çok şeyleri mestur olan şeyleri bir çok insanlara kapalı olan şeyleri
arif ona derler hadise meydana çıkmadan bilene denir. Arif.Arifin tarifi
bu.Bilir.Fakat ayıba ait söyledi mi bak Peygamberin medeniyetine
nezaketine “bâtıldır” diyor.Bu hususda
hiç bir velinin sözü dinlenmez neden?
--/-
-6-
Ayıba ait bişey meydana çıkan filan ayıbı keşfetmiş
bâtıldır dinlenmez diyor.Anlatamadım mı acaba?Musa, firavun zamanında işte yani
Kudret isterse neler yapar mânasına ait olan ibretli sahneyi anlatmak istedim
büyük kitabda.Rüyayı gördü firavun çağırdı muabbirleri.Her biri bişey
söylüyorlar gücenmesin diyerekden.anlıyorlar amma firvun dedi ki hayır sizin
dediğiniz gibi değil bana hakikati söyleyin dedi.En nihayet baş muabbir dedi ki
hakikat; beni israilden bir çocuk gelecek sizin altınızı üstünüze
getirecek.”Derhal erkek çocukları imha olacak” dedi. Boyuna imha etmeye
kalktılar.Karısı Asiye var temiz bir kadın.Muazzam bir iman sahibi.Allah’ın
cilvesi biri öyle biri öyle.Yapma dedi Kudret’le harb olmaz bırak teslim ol.Seni
çok severim her hususda dinlerim fakat bu hususda dinleyemeyeceğim.Bir çare
düşündü bir sene geleni dedi bırak bir sene geleni imha et hiç olmazsa çünkü
sen heyet i umumisini imha edersen zaten senin saltanatın beni israilin
sırtında duruyor hepsi yıkıldıkdan sonra kendi kendine yıkılacaksın.Bu biraz
mülayim geldi kabul etdi.Fakat Musa,kesilmeyecek senede değil de kesilecek
senede dünyaya geldi.İnceliğe bak şimdi.Bi sene gelenleri bırakıyor,bi sene
gelenleri imha ediyor.Bırakılacak senede değil,bırakılmayacak senede
geldi.Acaba incelik nedir?Eğer kesilecek senede gelmiş olsaydı Musa firavunun
yumruğu altında büyüyecekdi.Şöyle anlatayım size misalle iki tane aslan
tasavvur edin biri sahrayı bayabanda biri sahnede. Sahnede bulunan aslanın
yanına gidersiniz kırbaçlan filan dokunursunuz dürtersiniz fakat sahrayı
bayabandan aslan kükredi mi kilometrolarca yoldan insan kaçacak yer arar.O da
aslan o da aslan birinin yanına kadar gidiyorsun da birinin taaa saatlerce
yoldan sesini işitince kaçıyorsun.Sahnedeki aslanın kafasına vurula vurula,
alektrikli sopayla rencide edile edile aslanlık sıfatı kalmamışdır.Firavunun
yumruğuyla büyüseydi Musa’da insanlık sıfatı kalmayacakdı.Zalimin idaresinde
bulunan insanlarda insanlık sıfatı kalmaz diyor.Anlatabildik mi acaba?İncelikler
bunlar.İnsanlık kalmayacakdı.Onun için onu ,onun kucağında şöyle bir …
içersinde büyütdük ve ilerde firavunla boy ölçüşmek kıymetini
gösterebildi.Gösterdi nasıl yaptı?Bir gün sarayın bahçesinde geziyordu .Firavun
kurenasından yaverlerinden bir tanesi beni israilden birisine bir tokat vurdu
bir daha vurdu.Musa dedi ki niçin dövüyorsun sen bunu?Zevk alıyorum dedi.Vardır
öyle adamlar.Böyle canavar ruhlu insanlar vardır zevk alıyorum dedi.Ama
haksızsın.Biz firavunun yakiniyiz hak biziz dedi.Sen eğer elini kaldırır bir
daha vuracak olursan ben seni yok ederim dedi Musa.Der demez o firavunun adamı
kızdı tekrar o beni israile bir tane vurur vurmaz işte onun için yed i beyza
derler Musa’nın eline .Musa Kudret’e hitaben “bu el senin” dedi Kudret’e “Ya
Rabbi bu el senin” dedi bir vurdu gitti orda adam.Gidince firavunun gördüğü
rüya da o idi.Musa uyandı.Rüya meydana çıkdı beni takib ederler dedi derhal
saraydan çekildi diyar ı medyene geçdi.Diyar ı medyende ne oldu,Şuayb’ın
kızlarıyla nasıl nikah oldu,netice ne oldu bunlara vakit yok yalnız bir yeri
söylemek istiyorum şöyle atlayım size baştaki iki vazife vardır ki istifasını
Kudret kabul etmez.Nübüvvet vazifesi.İstifa etse de Allah kabul
etmez.Yapacaksın der.Nübüvvet,vilayet iki vazifi Musa istifa etmişdir.Sen firavuna
kocaman bir ordu vermişin muazzam bir saltanat vermişin bana bir .. kardeş
vermişin git buna iman teblig et diyorsun bu mu sonra öbür tarafta şöyle oluyor
böyle oluyor ben bunu istemem.Yook öyle olmaz diyor .Sen firavunun yıkılmasını
mı istiyorsun? Ben sana o sırrını öğreteyim dedi Allah.Sen bunu yapacan fakat
madamı ki ısrar ettin o sırrı..dua et de firavuna Allah öyle bir hırs versin
milletin elinde nesi varsa hepsini alsın ondan sonra onu yıkacağım dedi.Âdetim
öyle dedi.Neyse bu vazife verildi.Git dedi onu insanlığa davet et.E
debdebe,tantana,zavahir ,ihtişam beşeriyetde ürperti yapar.Bu böyledir.Çok
külfetli bir maziye gitdiğin vakitde pazarlık etmekden sıkılırsın belki seni
çarpabilir. nsanda oluyor o.Mesela gayet kıymetli bir doktora git muayenehanesi
mütevazı olsun zavahire kıymet vermemiş onda ücreti verirken ne olursa veririm
dersin.Fakat içeriye girdiğin vakitde işte çin halıları ile ne bileyim ben
bilmem şu şekilde mefruşat ile şu şekilde perde ile pırıl pırıl bir vaziyetde
filan oldu mu etrafındakilere bakınırsın yandakilere sorarsın … bir adam
kendine sorarsın ne vereceğim arkadaş der.Ama bu işte şeydendir insanlarda var
bu hâl,ürperme hâli.Bahusus firavun bu. Gitti tam içeriye girecek.İçeriye
gireceği vakitde daha nübüvvetin mânası o kalbi istila etmemiş başariyet daha
var kuvvetli şekilde asabım bozuldu dedi başka bir gün geleyim tebrik
edeyim.Der demez.Dokuzyüzbin masum çocuğu doğar doğmaz imha etmişdi firavun
heyet i umumiyesinin vücud u misliyesi,vücud u ruhiyesi temessül etdi birden bire
Musa’ya dediler ki nereye?Sen aranıyordun sana kurban gitdik.O seni arıyordu al
intikamımızı gir içeriye . şte firavunun kucağında büyüyen Musa’nın firavuna
kullanmış olduğu ordu,firavunun kesmiş olduğu masuminin ervahından yapılmış
olan ordu idi.Allah kimseden öyle intikam almasın.Akıbeti iyi gelmez.Bu günkü
konuşma bu kadar yeter.
0 yorum:
Yorum Gönder